NAZIM HİKMET' İN KARTAL KANATLI KANARYASI:

PAUL ROBESON

Nazım Hikmet hayranları bilirler; 1949 yılında Bursa Cezaevinde yatarken sağcı fanatiklerce linç edilmek istenen Paul Robeson için "Korku" şiirini yazdığını ve bu şiirle daha sonra Picasso ve Neruda ile birlikte Uluslararası Barış Ödülü' ne değer görüldüğünü. Önce, bu şiiri okuyalım. Ardından da şiirde adı geçen Robeson kimdir, onu tanıyalım. Ne dersiniz?

KORKU

Bize türkülerimizi söyletmiyorlar Robson

                                                         inci dişli zenci kardeşim

                                            Kartal kanatlı kanaryam

Türkülerimizi söyletmiyorlar bize.

Korkuyorlar Robson

Şafaktan korkuyorlar,

Görmekten, duymaktan, dokunmaktan korkuyorlar.

Yağmurda çırçıplak yıkanır gibi ağlamaktan,

sımsıkı bir ayvayı dişler gibi gülmekten korkuyorlar.

Sevmekten korkuyorlar, bizim Ferhad gibi sevmekten

(Sizin de bir Ferhadınız vardır, elbet Robson, adı ne?)

Tohumdan ve topraktan korkuyorlar,

akan sudan ve hatırlamaktan korkuyorlar.

Ne iskonto, ne komisyon, ne vade isteyen bir dost eli

sıcak bir kuş gibi gelip konmamış ki avuçlarının içine.

Ümitten korkuyorlar Robson, ümitten korkuyorlar, ümitten.

Korkuyorlar kartal kanatlı kanaryam

Türkülerimizden korkuyorlar.

Paul Robeson, 9 Nisan 1898' de Princeton' da doğdu.

Köle kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğan Robeson, yoksullukla geçen çocukluk yıllarında ilkokuldayken ırkçılıkla karşılaştı.

Okuldaki iki zenci çocuktan biriydi. Kuvvetli yapısı ve çalışkan olması nedeniyle ırkçı davranışlara direnerek okulunu başarıyla bitirdi.

ABD tarihinde o zamana kadar hiçkimseye verilmeyen "Onurlu aile" belgesi aldı. 

Paul, fiziksel yatkınlığı nedeniyle okul takımına seçildi. Daha sonra atletizm ve Amerikan futbolunun önemli isimlerinden biri oldu.

İlerleyen yıllarda Colombia Üniversitesi Hukuk Fakültesi' ne girerek mezun oldu. Baroya kabul edilen ilk zenci avukat Paul Robeson' dur.

Irkçılıkla mücadelesini sürdüren Robeson, okul yıllarında ilgi duyduğu tiyatro için avukatlığı bıraktı.

Müzikal koroya girdi 1921 yılında New York şehir hastanesinin tek zenci kadın kimyageri Cardozo Goode ile evlendi. Aynı yıl kendi müzik grubunu kurdu.

Bir yandan Ku Klux Klan tehditleri almaya devam eden Paul Robeson, yeniden oyunculuğa dönerek birçok oyun ve filmde rol aldı. Shakespeare' ın Otello' sunda oynayan ilk zenci oldu.

1931 yılında Londra' ya yerleşti. 1932' de ilk eşinden ayrılarak beyaz bir kadınla evlendi. 1933 yılından itibaren sinema filmlerinde başarılı roller oynadı. 

1934' te Sovyetler Birliği' ni ziyaret eden sanatçı, sosyalizmden etkilenerek bu doğrultuda çalışmalar yaptı.

1939 yılında ABD' ne döndü. İnsan hakları, yoksullukla mücadele, ırkçılık gibi konularda sert konferanslar verdi. 4 Eylül 1949 tarihinde Newyork' un Prekskill kentinde şarkıcılığa veda konseri sırasında Ku Klux Klan saldırısında linç edilmekten son anda kurtarıldı. 

Afrika Halkları Konseyi başkanı seçildi. Paul Robeson, Nazım Hikmet' in serbest bırakılması için dünya çapında kampanya başlatarak, şairin "balık tuttum yiyen ölür / elimize değen ölür / bu gemi bir kara tabut / lumbarından giren ölür" şiiri ile birlikte dört şiirini besteledi.

Yaşadığı dönem düşünülecek olursa birçok ilklere imza atan mücadeleci Paul Robeson, 1976 yılında geçirdiği bir felcin ardından Philadelphia' da yaşamını yitirdi.

Ödülleri

-1944 Donaldson Ödülü

-1950 Dünya Barış Konseyi, Uluslararası Barış Ödülü

-1952 Stalin Barış Ödülü

-1998 Grammy Ödülü

Kaynaklar: İlhami Soysal - 20. Yüzyıl Türk Şiiri Antolojisi.

wikipedia.org ve diğer.