KEMALİYE YEŞİLYURT KÖYÜ CAMİİ 

Oldukça yüksekte kurulmuş bir köy olan Yeşilyurt köyü, Kemaliye'ye bağlı ve adına yakışır bir şekilde yemyeşil doğasıyla dikkat çekiyor. Köy çeşmelerinden akan ve dağlardan gelen suların şifalı olduğu söylendi. Köyde oldukça fazla dut ağacı vardı. Köyü ünlü yapan caminin ilk kez 1150 yılında yapılmış olması ve cami içi bezemelerde mukarnas sanatının kullanılmasıdır. Ahşabın bir dantel gibi ince ince işlenmesi görülmeye değer doğrusu.

Mukarnas sanatının ne olduğunu bu camiyi gezince öğrendim. Türk-İslam sanatlarından hat, tezhip minyatür, çini, halı, kilim ve dokumayı biliyordum. Ama mukarnası daha önce görmüş olsam bile anlatan olmayınca demek ki pas geçmişim.

MUKARNAS NEDİR?

Geometrik desenlerin üç boyutlu haline mukarnas denir. İslam mimarisinin kendisine has bir bezeme türü, geçişelemanı olan mukarnas, Orta çağ Anadolu Türk mimarlığında yaygın bir biçimde kullanılır. Osmanlı mimarlığına dek gelişerek serüvenine devam eden mukarnas Osmanlı medeniyetiyle zirveye ulaşır.

Mukarnas üç boyutlu yapısıyla sıradan bir yüzey süslemesi değil bir yüzeyin biçimlenmesi. İz düşümleri incelendiğinde İslam mimarisindeki bazı geometrik örüntülerden oluştuğu görülür. Çok parçalı hali sayesinde bulunduğu mekanlarda veya mekan geçişlerinde görsel derinlik ışık gölge oyunları oluşturur. Ayrıca mukarnasın içerdiği içbükey yüzeylerin sesi dağıtarak yansıtıcı eleman olarak yararlandığı da bilinmekte. Bazı örneklerde yapısal bileşen işlevi de görür. (Kaynak: gzt.com/arkitekt)

Bu iki fotoğraf da Sivas merkezde bulunan Buruciye Medresesi'nin kapısında bulunan mukarnas örnekleri.