TÜRKLERDEN DÜNYAYA YAYILAN SANAT

1071'den sonra Danişmentlerin başkenti haline gelen şehir, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en önemli merkezlerinden biri olmuştur. I. İzzettin Keykavus, Sivas'ta yaşamayı tercih etmiş ve şehrin merkezinde darüşşifa ve medrese yaptırmıştır.

Döneminin sosyal ve ticaret hayatının en canlı yaşandığı merkezlerden biri olan Sivas, Kösedağ savaşı sonrasında Moğolların istila ettiği ilk şehirlerden biridir. 1270'lerde Sivas, Moğollar tarafından kurulan İlhanlı Devleti'nin genel valilik merkezi seçilmiştir. İlhanlı hakimiyeti altında olsa da Anadolu Selçuklu Veziri olan Sahip Ata Fahreddin Ali tarafından şehirde Gök Medrese'nin inşa edilmesi, Anadolu Selçuklu Devleti'nin de siyasi gücünü koruduğunu göstermektedir.

TÜRKLERDEN DÜNYAYA YAYILAN SANAT

Tarihi Türklere bağlanan halı sanatının, Türklerle birlikte gittikleri her yere götürüldüğü bir gerçektir. Halı, Selçuklularla birlikte Sivas'a da gelmiştir. Nitekim 13. yüzyılda yaşanan altın dönemde halı dokumacılığının da doruk noktada olduğunu öğreniyoruz. Fransa'nın Lyon Tekstil Müzesi'nde bulunan ve üzerindeki kitabeden 1219'da Alaeddin Keykubat için yapılmış olduğu anlaşılan dokumanın Sivas'tan alındığı kaynaklarda belirtilmektedir.

13. yüzyılda Sivas, önemli ticaret yolları üzerinde bulunmaktaydı. Kuzey-güney ve doğu-batı yolları, kuzey-güney yolu, Sinop limanından başlayarak Tokat'tan geçip Sivas'ta doğu-batı yolu ile birleşmekte, Malatya üzerinden Halep'e varmakta idi. Doğu-batı yolu ise, Antalya'dan başlayıp Burdur, Isparta, Konya, Aksaray, Kayseri'den sonra Sivas'a gelmekte, burada kuzey-güney yoluyla birleşerek Erzurum'a, oradan Tebriz'e ulaşmaktaydı. Böylece Sivas, Selçuklular döneminde doğulu ve batılı tüccarların mal alışverişi yaptığı, milletlerarası bir ticaret merkezi haline gelmiş oluyordu. Burada alınıp satılan eşyalar arasında yün, tiftik, keçe ve halı önemli bir yer tutuyordu.

KİLİM

Sivas ve çevresinde halı dokumacılığına paralel olarak kilim dokumacılığı da yapılmaktadır. Genellikle büyük boyutlu taban kilimleri, yan yana çok mihraplı saf seccade kilimler ve tek mihraplı seccade kilimler dokunur. Büyük boyutlu taban kilimleri geometrik desene sahip olup, kilimin zemini altıgen madalyonlara veya ince bordürlerle ayrılmış kare bölümlere sahiptir. İlikli kilim tekniğinde dokunmuşlardır. Kırmızı, sarı, beyaz ana renklerdir.

Motifleri aşağıdaki görselde görebilirsiniz. Üstteki açıklamalar, Gök Medrese'de yer alan bilgilerden tarafımca derlenmiştir.