ENTELEKTÜEL KİME DENİR?

Fransızcadan dilimize geçen ve Türkçeleşen bir sözcük olan entelektüelin TDK Sözlükteki anlamı; aydın, fikir sorunlarıyla ilgili demek. Eskilerin okumuş (tahsilli), bilgili kimselere söyledikleri münevver sözcüğü, sonraları aydın sözcüğüne bırakmış yerini. Ancak sözlükteki entelektüelin karşılığı, sözcüğü tam anlamıyla karşılamıyor diye düşünüyorum. Entelektüel, evrensel, kavramlar üzerinde düşünen, sistem eleştirisi yapan, iktidarlara muhalif ve bağımsız düşünen kişidir. Aydın ise daha çok güncel olayları, kişileri ve olayları tartışır.  İster entelektüel, ister münevver, isterse aydın denilsin bu üç sözcüğün temelinde fikir üreten, kavramsal düşünen, okuyan, bilgili kişileri tanımlamak yatar. Yani birkaç kitap okuyarak, kimsenin anlayamayacağı sözcüklerin arasına birkaç yabancı sözcük de katarak laflamak kanımca entelektüellik değildir, ki ülkemizde genellikle bu tip kimseler entelektüel olarak nitelendirilir! Hele erkekse ve saçını uzatıp, lastikle bağlayıp at kuyruğu yapmışsa, bir de keçi sakalı varsa o kişi entelektüel olarak adlandırılır. Yani zarfa bakılır, mazrufa değil! En sinir bozucu olan da budur. Bence.

"Entelektüel, salt bilgi sahibi olan kişi değildir, eleştirel ve özgür biçimde düşünür. Kendi çıkarlarını hesaba katmaz, pazar (marketing), PR ve imaj kavramlarını dikkate alarak konuşmaz. Kişilerden ziyade sistemi eleştirir. O bilgiyi yorumlayan ve hayatla bütünleştirmeye çalışan kişidir. İnternete ulaşabilen herkesin neredeyse tüm bilgiye sahip olduğu bir dönemde, önemli olan o bilgiyi insanlık birikimiyle yoğurmak ve yorumlamaktır. 

"Entelektüel, sisteme yönelik eleştiri ve düşüncelerini  özgürce söylemesiyle de bilinir. Genelde o bir muhaliftir, haksızlığın karşısında susmaz. Ancak hayatını yaptığı meslek ile kazanan bir akademisyen, bir gazeteci her zaman özgür düşünemez, çünkü kaybedecek şeyleri vardır" diyen Erol Anar, cafrande.org'da "ENTELEKTÜELİN EN ÖNEMLİ 10 ÖZELLİĞİNİ" şöyle sıralar:

1--Ezilenlerin safındadır.

2--Adaletsizliğe karşıdır; iktidarı, devleti eleştirir.

3--Olaylardan, kişilerden yola çıkarak tahliller, saptamalar yapmaz. Tam tersine kavram ve olgulardan yola çıkarak hayatı değerlendirir.

4--Kendi çıkarlarını değil, toplumsal çıkarları öne koyar ve bu açıdan konuşur.

5--Her zaman, her koşulda gerçeği söyler ve bunu söylemeye devam eder.

6--Çok yönlüdür, bir kutunun sınırlarından hayatı değerlendirmez. Sanattan edebiyata, bilime, tarihten psikolojiye, felsefe ve sosyolojiye ve daha birçok alana ilgi duyar araştırır ve öğrenir.

7--Bilimsel olarak araştırma yapar ve okur, ancak bunu özgür düşünce ile yoğurur ve şablonların, kuralların dışına çıkabilecek kapasiteye erişir.

8--O muhalefetini, kişilere ya da partilere karşı değil, sisteme karşı endeksler. Partiler, kişiler arasındaki görece farklılıkları bilmekle birlikte, tam bir anti-sistemdir.

9--O, bilgiyi yorumlayan ve hayatla bütünleştirmeye çalışan kişidir.

10--Entelektüellik aynı zamanda, adaletsizliklere karşı pratik bir duruş ve tavır sorunudur.

Tüm bu özellikleri, çevrenizde bulunan ve "entelektüel" geçinen kaç kişi üzerinde toplamıştır dersiniz? Şöyle bir çevrenize bakmakta ve "entelektüelim" diyenlerin gerçek entelektüel mi, yoksa  entel mi, dantel mi  olduklarının ayrımına varmakta büyük yarar var. Hadi sizlere kolay gelsin! :)