PAPATYA ÇİÇEĞİ VE FAYDALARI

Papatyaların dört bin yıldan beri yeryüzünde var olduğu düşünülüyor. Bir mite göre de bu güzel çiçeği gökyüzü tanrıçası Astraea'nin yarattığı söylenir. Astraea, tanrılar diyarından gökyüzüne baktığı zaman hiç yıldız olmadığını görmüş ve ağlamaya başlamış ve tanrıçanın gözyaşlarının düştüğü yerlerde papatyalar ortaya çıkmış.

Eski Mısır seramikleri de papatya çiçekleri ve desenleri ile süslenmiş. Girit Adası'ndaki Minoan Sarayı kazılarında saç tokası olarak papatya kullanıldığı görülmüştür.

Latince adı "Chamomilae Romanae" olan papatya, papatyagiller familyasındandır. Dünyanın en kalabalık çiçekli bitkiler familyasıdır. Sadece Türkiye'de 1156'dan fazla türü bulunur. Anavatanı Avrupa'dır. Tüm Avrupa'dan Hazar kıyılarına kadar yayılmıştır. Günümüzde buzullarla kaplı Antarktika kıtası dışında her coğrafyada yayılım göstermiştir. Ülkemizde Marmara, Ege, Trakya, Güneybatı Anadolu'da doğal koşullarda yetişir. Mayıs ve Ağustos ayları arasında zarafeti temsil eden beyaz renkte çiçekler açan tek yıllık otsu bir bitkidir.

Yaprakları hafif acı ve baharlı bir tattadır. Zengin C vitamini içerdiğinden papatya yaprakları, dünya mutfağında salataların hem görünümünü hem de lezzetini arttırmak için kullanılır. Bal arılarının da çok sevdiği papatyalar bahar mevsiminin en parlak ve dikkat çekici yüzüdür.

Saflık, masumiyet ve zarafeti simgeleyen papatya bitkisinin kullanımı en az insanlık tarihi kadar eski çağlara dayanır. Eski Mısırlılar, papatya çiçeklerini tanrılara adak adama törenlerinde kullanmışlardır. Ortaçağ Avrupa'sında ise papatyanın yakınlarında yetişen bitkilere bile can verdiğine inanılmıştır. Bu yüzden çiftçiler, yetiştirdikleri ürünlerin arasına mutlaka Mayıs papatyası ekmişlerdir. Yaz şenliklerindeki kutlamalarda papatyalardan yapılan taçlar meşhurdur. Yılın ilk papatyalarının şans getirdiğine inanılmıştır. Ortaçağda genç erkek çocuklar demet demet papatyaları ellerinde tutarak bu sayede çabuk büyüyeceklerine inanmışlardır. Genç kızlar topladıkları papatyanın yapraklarını kopararak saymışlar böylece sevilip sevilmediklerini öğrenmişlerdir. Evlilik çağındaki kızlar, gözlerinin önüne bir demet papatya koyup saymışlar, gözlerini örten papatya sayısının kaç yıl sonra evleneceklerini belirlediğine inanmışlardır. 

Papatya bitkisinden, papatya çayı, papatya yağı, papatya tentürü, papatya sabunu, papatya kolonyası, papatya ekstraktı, papatya ekstresi ve boya elde edilir. Ayrıca içeriğindeki uçucu yağların zenginliğiyle çok çeşitli ilaçların muhteviyatına girmiştir.

Papatyalar çok fazla türe sahip, geniş yelpazeli çiçeklerdir ve fiziksel olarak da birbirlerine çok benzerler. Bu yüzden tüketim için, uzmanları tarafından , doğru türün, doğru şekilde, doğru mevsimde toplanması şarttır. Çünkü her papatya türü, o kadar da masum değildir. 

Uygun şartlarda kurutulan papatya, ağzı kapalı bir cam kavanozda, loş, serin ve kuru bir ortamda saklanıldığında ömrü bir yıldır.

Kaynak: Türkiye'de Bitkiler İle Tedavi - Prof. Dr. Turhan Baytop, (s: 312-313)

Papatyaların  zarafeti ve masumluğu temsil ettiğinin düşünülmesi ünlü şair ve yazarların esin kaynağı olmuş, papatyalar için kimi şiir yazmış kimisi de sevdiğine olan duygularını papatyalar üzerinden anlatan güzel ve özlü sözler söylemişler. İşte bu güzel ve özlü sözlerden seçtiklerim:

--Tek ihtiyacım neydi biliyor musun? Bir papatya yaprağı daha. 

Edip Cansever

--An gelir, bir papatyanın son yaprağında kopar kıyamet: Sevmiyor.

Diego Espinoza

--Sana da kırgınım papatya, bir seviyorumu sığdıramadın onca yaprağına.

Can Yücel

--Yüreğin bir volkansa eğer, avuçlarında papatyalar açmasını nasıl umabilirsin?

Halil Cibran

--Hani çok su verince ölürmüş ya papatyalar, birisini de çok sevince bırakıp gidiyormuş meğer.

Cemal Süreya

--Biz papatya yoluyoruz seviyor mu, sevmiyor mu diye. Hayatta bizi yoluyor aslında dayanacak mı, dayanamayacak mı diye.

Paul Auster

--Papatya fallarının her zaman tek bir sonucu vardır; elinize bakarsanız ve size kalan tek şeyin bir sap olduğunu görürsünüz.

A. Capus

--Senin için yapraklarını kopardığım papatyalardan özür diledim dün gece. Haklısınız dedim ne sevdiği belli ne sevmediği...

Pablo Neruda

--İnsanlar sahip olduklarının değerini bir türlü bilmezler. Güllere koşarken ayaklarının altında ezilen papatyalardan habersizler...

Chuck Palahniuk

--Lüzumsuz söz yanan ateş gibidir; onu ağzından çıkarmamalısın, sonra kendin yanarsın. Dilin söylediği iyi söz ise akarsu gibidir; nereye akarsa orada papatyalar açar.

Yusuf Has Hacib

Papatya fotoğraflarının tümü, farklı bölgelerde tarafımdan çekilmiştir.