DEMRE / MYRA ANTİK KENTİ VE AZİZ NİKOLAOS (NOEL BABA)

Antalya Valiliği'nin web sitesindeki bilgiye göre, dünyada bir şehir olarak içerisinde en çok antik tiyatro ve antik şehir barındıran kent Antalya'dır. Likya Birliği'nin en önemli şehirlerinden biri olan Myra antik kenti ve bu kentin limanı olan Andriake antik kentini 31 Aralık 2022'de gezdim. Her iki antik şehir, Antalya'nın Demre ilçesinde bulunmakta. Myra Antik Kenti'nin ve Demre'nin dünyaca tanınması ve ünlü olmasının nedeni gerçek Noel Baba'nın (Aziz Nikolaos) burada yaşamış ve ölmüş olmasındandır. 20. yüzyılda ise Aziz Nikolaos, Santa Claus'a, yani Noel Baba'ya dönüşmüştür.

Otuz yıl önce, Demre-Myra-Patara antik kentlerini gezmiştim. O zamanlar Myra'da bulunan Aziz Nikolaos'un lahti ziyarete açıktı. Böylece kalıntıları yerinde görmek ve oradaki ruhani havayı teneffüs etmek mümkündü. Antik kenti korumakla görevli olan bekçinin ziyaretçilere anlattığı ve unutmadığım, Aziz Nikolaos ve hakkında anlatılan birçok hikayeden en ünlüsünü burada yazmak isterim. 

Nikolaos çok zengin bir ailenin tek çocuğu olarak, Hristiyan inancına göre büyütülür. Anne ve babasını çok genç yaşta kaybeder. Nikolaos kendisine kalan mirasın tümünü hasta, yaşlı ve bakıma muhtaçlara yardım için kullanır. Hayatını Tanrı'ya ve insanlara hizmete adar. Bu sayede genç yaşta Myra Episkoposu olur. Bu yaptığı yardımlardan dolayı, Episkopos Nikolaos dünyaya, ihtiyaç sahiplerine karşı olan cömertliği, çocuklara olan sevgisi ve denizcilere olan kaygısından dolayı ün salmıştı.

Hikayeye gelince; Aziz Nikolaos'un yaşadığı kendi köyünde fakir bir adamın üç kızıyla ilgilidir. O zamanlarda bir genç kızın çeyizi ne kadar büyükse, evlilik şansı o derecede artardı. Eğer hiç çeyizleri yoksa, kızlar köle olarak verilirdi. İşte bu fakir adamın kızlarının hiç çeyizi olmadığı için köle olarak satılmak üzeredirler. Bir gün bu fakir adamın evinin penceresinden üç kese altın atılır. Bu keseler kurumak üzere sobanın önüne konulan ayakkabıların yanına düşer. Altın keselerinin Aziz Nikolaos tarafından atıldığı ortaya çıkar. Bu, günümüzde çocukların Aziz Nikolaos'un, yani Noel Baba'nın hediyelerini özlemle beklerken uydukları bir gelenek haline gelir. 

Episkopos Nikolaos 6 Aralık'ta (Miladi takvime göre 22 Aralık) vefat eder. Katolik, Ortodoks ve Anglikan kiliseleri kendisini önemli bir Aziz olarak kabul ederler. Bazı Avrupa ülkelerinde Aziz Nikolaos en çok kullanılan kilise ismidir.

Myra Antik Kenti özellikle Likya Dönemi kaya mezarları Roma Dönemi tiyatrosu ve Bizans Dönemi Aziz Nikolaos Kilisesi (Noel Baba) ile ünlüdür.

"M.Ö. 2'nci yüzyıl Myra'nın büyük bir gelişmeye sahne olduğu dönemdir. Likya Birliği'nin Metropolisi olan şehirde, Likyalı zengin kişilerin yardımları ile birçok yapı inşa edilmiş ve onarılmıştır. Bizans Dönemi'nde ise Myra, dini yönden olduğu kadar idari yönden de önde gelen şehirlerden biri olmuştur. Günümüze dek ulaşan ününü, Aziz Nikolaos'un (Noel Baba) M.Ö. 4'üncü yüzyılda şehrin piskoposu olmasına ve ölümünden sonra aziz mertebesine ulaşıp adına kilise yapılmasına borçludur." (*) Gezdiğimiz tarihte, Aziz Nikolaos'un lahtinin bulunduğu kilise ziyarete kapalıydı.

Ayrıca Myra'nın ünlü olmasının bir diğer nedeni de M.S 60 yılında Aziz Paulus'un Kudüs'te yarattığı huzursuzluğun hesabını vermek üzere Roma'ya giderken Andriake limanına ve anakent Myra'ya uğramasıdır. Myra'nın, M.S 2. yüzyılda Metropolis ünvanı alması, M.S 408-450'de Likya'nın başkenti ilan edilmesi Myra'nın tarihinin önemli olaylarından birkaçıdır. 

Roma Dönemi tiyatrosu.

10.000 kişiyi aşkın kapasitesiyle bölgenin en büyüğüdür. Çok daha küçük olan Helenistik dönem tiyatrosunu altında bırakarak tamamen yeniden Roma tiyatrosu inşa edilmiştir. At nalı formundaki cavea, altta 29, üstte ise 9 oturma sırasına sahiptir. Myra tiyatrosu bölgenin en görkemli ve nitelikli dekorasyonuna sahiptir. Üç katlı sahne binası frizlerinde pek çok tanrı figürü kabartması yer almaktadır.

Not: Fotoğrafların tümü ve video tarafımdan çekilmiştir. İzinsiz kullanılamaz!

(*) kulturportali.gov.tr