ABD' NİN OSMANLI' YLA İMZALADIĞI KENDİ DİLİNDEN OLMAYAN İLK VE TEK ANTLAŞMA
Yazacağım olay, insana nereden nereye dedirtecek tarihi bir gerçek. Ancak, kendimizi gelişmiş ülkelerle boy ölçüşemeyeceğimiz konusunda öylesine koşullandırmışız ki, tarihimizdeki parlak olayları, zaferleri sıklıkla hatırlayarak, bu koşullandırılmışlık halinden kurtulmamız gerekiyor.
Yıl 1783. Avrupa standartlarına göre mütevazi de olsa, yeni bir denizci devlet olan ABD denizlerde tek başına bayrak dalgalandırmaya başladı. Daha 25 Temmuz 1785' te Atlantik' te Cadiz açıklarında bu yeni bayrağı taşıyan ilk gemi, Osmanlı gemileri tarafından ele geçirildi. Bu gemi Boston limanına bağlı kaptan Isaac Stevens' in idaresindeki "Maria" isimli bir gemi idi. Arkasından Philadelphia limanına bağlı kaptan O'Brian' ın "Dauphin" isimli gemisi de aynı akıbete uğradı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında, 11 ABD gemisi daha Osmanlıların eline geçti.
Kongre, 27 Mart 1794 yılında Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemilerinin inşa edilmesi veya satın alınması için Başkan George Washington' a , 700.000 altına yakın harcama yetkisi verdi. Osmanlıların oluşturduğu deniz tehdidi sayesinde ABD donanmasının temelleri atılıyordu. 5 Eylül 1795' te ABD, bu tehdide karşı Osmanlı Devleti ile bir anlaşma yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir' deki esirlerin iadesi için 2.270.000 Meksika Doları ödemiştir. Ayrıca Atlantik' te ve Akdeniz' de ABD sancağı taşıyan hiçbir gemiye dokunulmaması karşılığında 642.000 altın ve yılda 12.000 Osmanlı altını ödeyecekti. Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya G. Washington ve Cezayir Beylerbeyi Dayı Hasan Paşa imza koydular. Böylece ABD yıllık vergiye bağlanmış oldu. Bu, ABD' nin iki asrı aşkın tarihinde yabancı bir dille imzalanan tek anlaşma olduğu gibi, yabancı bir devlete vergi ödemeyi kabul eden tek Amerikan belgesidir.
İşte ABD tarihinde kendi dilinde olmayan tek uluslar arası anlaşma Türkçe olup yine ABD tarihinde kendisine vergi vermeyi kabul ettiği tek ülke Osmanlı Devleti' dir.
ABD Başkanı G. Washington, Osmanlı Devleti tarafından muhatap alınmamış ve anlaşma Cezayir Beylerbeyi tarafından imzalanmıştır...
KAYNAK: Cevdet Kılıç (Bilgelik Hikayeleri)
Çeşme Limanında bulunan Cezayirli Dayı Hasan Paşa heykelinin önünden geçenler, bu tarihi gerçeği biliyorlar mı acaba? Yoksa, heykelin yanındaki aslan mı daha çok ilgilerini çekiyor? Bilmek isterdim doğrusu...
- Cezayirli Dayı Hasan Paşa, evcilleştirdiği aslanla gezmesiyle ünlüymüş.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder