PEYOTE KAKTÜSÜNÜ TOPLAMAK İÇİN YAPILAN UZUN HAC YOLCULUĞU

Değişik coğrafyalarda farklı dinlerde yürüyerek yapılan uzun hac yolculuklarını okurken binlerce yıldır devam eden bir hac yolculuğu ilgimi çekti. Çünkü bu hac  yolculuğu peyote denilen bir kaktüsü toplamak için gidiş-dönüş 800 kilometrelik bir yolu yürümeyi gerektiriyordu. Bu bitkinin özelliği neydi ki, bunca yol yürünüyordu ve  kaktüsü toplamak için dini ayinler yapılıyordu? 

Peyote kaktüsü hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra, bu bitki için yapılan hac yolculuğuna değineceğim. Lophophora williamsii veya peyote, meskalin ve benzeri psikoaktif alkaloidleri içeren küçük ve dikensiz bir kaktüs türü. Peyote Nahuatl veya Aztek dilindeki peyötl kelimesinden türetilmiş İspanyolca bir kelimedir ve "parıltılı" anlamına gelir. Peyote Meksika'ya ve Güneybatı Teksas'a özgüdür. (Vikipedi)

Meksika yerlileri kanıtlara göre 5.000 yıldır dini törenlerde ve çeşitli fiziksel hastalıkların tedavisinde içeriğinde meskalin bulunan peyote kaktüsünü kullanmışlardır. Hac yolculuğu bir kozmik yeniden doğuş ütopyası da barındırır diye yazan Frederic Gros, şöyle anlatır peyote hac yolculuğunu: "Bu ütopya, Meksika'daki Huichol halkının gerçekleştirdiği büyük peyoto yürüyüşü için bilhassa geçerlidir. Sierra Madre sıradağlarında yaşayan bu topluluk her yıl küçük gruplar halinde, halüsinatif etkilere sahip şifalı bir kaktüs olan peyotenin yetiştiği Potosi Çölü'ne kadar dört yüz küsur kilometrelik taşlı yolları yürüyerek kateder. Sonra topladıkları tomurcukları söğüt sepetlere doldurup şarkılar söyleyerek eve dönerler.

"Bu hac yolculuğunun amacı, peyotenin yetiştiği Wirikuta'ya (Atalar Diyarı) ulaşmaktır. Geçmişten bugüne bu gelenek hiç bozulmamıştır. Bütün anlatıları, tüm korunma ve kurtuluş dualarını bilen şaman kafileye kılavuzluk eder. Hacılar Wirikuta'da üç gün geçirir; söğüt sepetleri dolana kadar kutsal bitkiden toplar, akşamları biraz peyote yer ve gece geç saate kadar ayakta kalırlar. Dördüncü gün eve dönüş yolculuğu başlar. Huicholler bu yolculuğa kendilerine şifa veren, onları canlandıran bir kaktüsü toplamanın yanı sıra dünyanın dönmeye devam etmesini sağlamak için çıkar. Peyote Ateş Tanrı'yı temsil eder; Mısır ve Geyik'le birlikte kutsal üçlüyü oluşturur. Huicholler için atalarının yapmış olduğu ilk hac yolculuğunu tekrarlamak kozmik dengeyi korumak ve evrensel sürekliliği kesin kılmanın bir yoludur. Dünyanın dönmeye devam etmesi için gereklidir yürümek. Hem kişisel hem de kozmik bir yeniden doğuş mitidir." 

(Frederic Gros, Yürümenin Felsefesi. Kolektif.kitap, 23. Baskı.)

Peyote kaktüsünün içinde bulunan meskalin maddesi halüsinojen olduğundan ve uyuşturucu etkisi yaptığından yasaklanmıştır. ABD'de meskalin ürünlerinin kullanımı yasa dışı olmasına rağmen, peyote, Kuzey Amerika Yerli Amerikan Kilise'sinde bir ayin olarak kabul edilmektedir. Peyote dini törenlerde kullanıldığında, 1994 Amerikan Kızılderili Dini Özgürlük Yasası ( AIRFA) uyarınca kontrollü bir uyuşturucu olarak sınıflandırılmasından muaftır.

Görsel: pixabay