EMPATİ

Eskiden,  "Empati" kavramı  sakız gibi çiğnenmezden önce, bir yakınının ya da arkadaşının acısını, sevincini, hüznünü anlamadan, dinlemeden peşin hüküm verip onları yargılayanlar için " Bir de O'nun yerine koy kendini" derlerdi. Adam Fawer' in "Empati" kitabının peynir-ekmek gibi satılmasından mıdır, yoksa sosyal medyada çokça paylaşılmasından mıdır, bilemiyorum; sohbetlerde, günlük konuşmalarda "Empati kur" söylemi adeta salgın halini aldı. Anlamını bilen de kullanıyor, bilmeyen de. Hem de yerli yersiz! Üşenmeden araştırdım ve  9. Baskı TDK Türkçe Sözlüğün Birinci cildinde, "empati" sözcüğünün yer almadığını gördüm. Evet, doğru okudunuz. Sözlükte,Türkçeleşmiş veya çok kullanıldığı için Türkçe' ye geçmiş onca sözcüğün anlamının bulunmasına rağmen, empati sözcüğü  yok! Hal böyle olunca da, sözcüğün yerli yersiz, doğru-yanlış kullanılmasını doğal karşılamak gerek. Yılmadım: "Duygudaş-duygudaşlık" sözcüklerinin anlamlarında var olabilir mi empati ?, diye tekrar baktım sözlüğe; ama yok! Üstelik, empati ve duygudaşlık farklı anlamlara sahip. Duygudaşlık; "Aynı duyguları paylaşma, (psikol) Bir insanın bir başkasına karşı doğrudan doğruya bir eğilim duyması, sempati," demek.  Yani empati ile sempati farklı iki kavram. Şöyleki;  Empatide anlamak, hissetmek, hissettirmek, sempatide ise anlamış olalım ya da olmayalım, hissedelim ya da hissetmeyelim karşıdaki kişiye hak vermek söz konusudur. 

Temel İletişim Becerilerinden biri olan "Duyguların Yansıtılması", karşıdaki kişiye onu önemsediğimizi, değer verdiğimizi, yaşadıklarını anlayabildiğimizi ve neler hissettiği konusunda ilgilendiğimizi iletir ki, bunu yapabilmek için de karşıdakini dinlemek, anlamak ve empati kurmak önemlidir. Duyguları yansıtmak ise karşıdakinin ifade ettiklerini kendisine yansıtabilmekle beraber, aynı zamanda da onun duygularını anlamak ve anladığımızı ona hissettirebilmekle mümkündür. Peki "Empati" nedir? Sağlıklı iletişim kurmak için neden empatinin kurulması gerekiyor? 

"Her ne kadar farklı şekilde tanımlansa da empati özetle, bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir. Bu nedenle de duygusal zeka ile ilişkili olduğu ve duygusal zekası gelişmiş bir insanın empati kurmada da daha başarılı olduğu düşüncesi yaygındır."

"Genel olarak empati şu özellikleri içerir:

- İç görüyü içeren bir eylemdir. Bu manada, insanın iletişim kurduğu ikinci kişinin ruhunu okuyabilmesidir ki, bunu "altıncı his" olarak ifade edenler de vardır.

- Otomatik bir tepkiden değildir. Ancak, duygusal ve zihinsel bir çabadır.İnsan çaba göstermediği, ilgili olmadığı müddetçe karşısındaki kişi ile empati kuramaz.

Empati kurulması halinde, yanlış anlaşılma en az düzeyde söz konusu olacağından, ilişkilerde hata yapma oranı çok düşük bir ihtimaldir. Çünkü, zaten empati kişilerin birbirlerini anlamalarını sağlayan bir iletişim yöntemidir.

- Empatinin gerçekleştiği bir iletişim; kişiyi sosyal paylaşıma, dayanışmaya ve genel anlamda sosyalleşmeye yönlendirir; anti sosyal davranış ve alışkanlıkları ise onarıcı bir etki oluşturur.

- Aralarında empati kurmayı başarmış olan kişiler; bencillikten uzaklaşarak, gittikçe sosyal anlamda kabul gören özellikler kazanmaya yönelir.

- Karşısındaki ile empati kurmaya kararlı olan bir kişi, daha objektif ve gerçekçi olmaya başlar. Bunu başaran kişi ise, önyargılı düşüncelerden gittikçe uzaklaşarak, daha uyumlu ve uzlaşmacı olmaya başlar.

- Sağlıklı bir iletişimin ön koşullarından birisi de "empati" dir. Eğer karşınızdaki kişi ile olan ilişkinizin sorunsuz olmasını istiyorsanız; kendinizi, karşınızdaki insanın yerine koyabilmeli, mümkün olduğunca onun gibi düşünebilmeli; kendi doğrularını, düşüncelerini ve duygularını da karşısındakine açık ve doğru bir şekilde iletebilmelidir.

- Bütün bu özelliklerin gerçekleşmesi için kişilerin, "iletişim sürecinde empati" konusunda özel olarak kendisini eğitmesi ya da bu içerikteki bir eğitimden yararlanması uygun olacaktır.

(Hüseyin Şahin-Uzm Psk/Danışman - Güncel problemlere Psikolojik Analizler)

Kısacası; "Empati; kişiyi gerçek, doğru ve istenilir bir iletişim ile insanlarla olan ilişkilerinde en iyiye, en güzele ve en doğruya yönlendirir."

Yani, "empati kur" demek  kolay, ama onu kurabilmeyi başarmak ise o kadar kolay değil. Hele de "duygusal zeka"gelişmemişse...