USSAL DAVRANIŞLAR
Usun, mantığın gereklerine uygun, sorun çözme yeteneği yüksek olan davranışlar ussal davranışlardır. Bazen, karşımızdaki kişinin davranışlarını akıl dışı olarak nitelendirebiliriz. Bu nitelendirmeyi neye göre yaparız? İçinde doğup, büyüdüğümüz kültüre göre tabii ki. Us dışı davranışlar, belirli bir toplumun davranış kurallarına uyması anlamını taşıyan davranışlardır ki, bu da toplumdan topluma değişir. Örneğin; iki eskimonun burun buruna selamlaşması, bir Tibetli' nin selam verirken dilini çıkarması gibi. Yani, Eskimo ve Tibet' liye ussal gelen bir davranış, bize us dışı gelebilir. Bu da değişik kültürlerden kaynaklanmaktadır.
Us dışı davranışları, us' a aykırı davranışlarla karıştırmamak gerekir. Ruhi bunalıma düşenler (bunalımlar - engellemeler nedeniyle) us' a aykırı davranışlarda bulunurlar. Bu davranışların kültürle bir ilgisi bulunmamaktadır. Değişik kültürlerde, us' a aykırı davranışlar hemen hemen aynı biçimde seyreder. Yani, Us' a aykırı davranışlar aynı iken kültürler farklıdır. Ne garip değil mi? Us dışı davranışlar, kültür farklılıkları nedeniyle çatışmalara neden olurken, us' a aykırı davranışlar farklı kültürlerde aynı davranışları gösterdiği halde çatışma nedeni olmamaktadır. "Delidir, ne yapsa yeridir," sözü değişik kültürlerde de hayat bulmaktadır kısacası.
Kültür farklılıklarının yol açtığı çatışmaları şöyle sıralayabiliriz:
-Bir Arap' ın kültürü gereği yemek yerken ısrar etmesi.
-Hindistan' da çocuğun akmayan suda yıkanması.
-Hindistan' da birine elle dokunmanın iyi sayılmaması.
-Güney-Doğu Asya' da (Vietnam) başın kutsal sayılması.
-Zamana verilen önemin kültürden kültüre değişmesi.
-Günlük konuşmalarda, sesin yükseltilmesinin kültürden kültüre değişmesi.Bir Çinli için ses yükseltmek kabalıktır. Oysa, Amerika' da bir noktayı vurgulamak için ses yükseltilir.
-Latin Amerikalılar biriyle konuşurken fazla yaklaşırlar. Amerikalılar ise bunu normal karşılamazlar.
-Gözlerinin içine bakmak, bizde, doğu ülkelerinde ayıp sayılırken, batı kültüründe bir saygıdır.
Sıralamayı daha da genişletebiliriz. Ancak, bunların bir kısmının çatışmalara yol açmasını engelleyemeyiz. Öyleyse ne yapmalıyız? Farklılıkları zenginlik saymalı, bizim kültürümüz dışındaki kültürlerin varlığını da kabul etmeli, farklı kültürlere saygı duymalı ve en önemlisi halkı eğitmeliyiz. Çünkü davranışların ussallığını artıran EĞİTİM dir. Eğitimsiz kişilerde us dışı davranışların görülmesi daha fazladır.
Güzel bir yazı.
YanıtlaSil