HZ. İSA'NIN MENDİLİNİN (MANDYLION) HİKAYESİ

Hikayeye göre, Kral V. Abgar, Hz. İsa'nın suretinin çıktığı mendili Edessa'da alıyor, İsa'nın tasviri. (wikipedia.org)

İbrahim Peygamber, Eyüp Peygamber ve Musa Peygamberin kayınpederi olan Şuayb Peygamberin (Tevrat'ta geçen adı Yitro) yaşadığı yer olarak kabul edilen Şanlıurfa bu nedenle Peygamberler şehri diye anılır. Hristiyanlığın buradaki başlangıcı ise çoğunlukla efsanelere dayanır. İşte bu efsanelerden biri Hz. İsa'nın Mendilinin hikayesidir. Hikayeyi yerel rehberimizin anlattığı şekliyle sizlere aktaracağım.

Urfa hükümdarı kara lakaplı Ukkama V. Abgar, Hz. İsa'nın tebliğini kabul eden ilk kral olarak kabul edilir. Bununla birlikte bazı araştırmacılar Hristiyanlığa olumlu yaklaşan ilk kralın V. Abgar'dan birkaç yüzyıl sonra yaşayan Büyük Abgar olduğunu ileri sürerler. 

Efsaneye göre Abgar, elçisi Hannan'ı Roma İmparatoru Tiberius'a gönderir. Elçi Urfa'ya dönüşünde Kudüs'e uğrar ve orada yeni bir peygamber çıktığını öğrenir. Hannan, Edessa'ya (Urfa'nın antik adı) geldiğinde Kudüs'te duyduklarını Abgar'a anlatır. Ve  Kudüs'te yeni çıkan İsa Peygamber'e Yahudilerin iyi davranmadığını, kendisiyle alay ettiklerini de ekler. Hz. İsa'nın hasta olanlara şifa verdiğini, körlerin gözlerini açtığını, kötürümleri yürüttüğünü, ölüleri dirilttiğini de söyleyince Abgar, Hz. İsa'ya  bir mektup göndererek kendisini hükümdarı olduğu Edessa'ya(Urfa) davet eder, burada yaşayabileceğini söyler. Ama Hz. İsa bu daveti geri çevirir, Kudüs'te kalması gerektiğini bildirir. Davetin üstünden altı yıl geçer. Kral Abgar, cüzzam hastalığına yakalanır. Daha önce hastalara şifa dağıttığını öğrendiği Hz. İsa'ya Edessa'ya gelip kendisini bu dertten kurtarmasını istediği bir mektup daha yazar. Mektubu elçisi Hannan ile Kudüs'e gönderir. Hz. İsa ile görüşen Hannan kralın mektubunu kendisine iletir. Mektubu okuyan Hz. İsa, yüzünü yıkamak için su ister. Yüzünü yıkadıktan sonra boynundaki dua örtüsü ile yüzünü siler ve mucizevi olarak, yüzünün sureti örtüye çıkar. Bu örtüyü (mendil) kralın elçisi Hannan'a vererek mendili krala götürmesini ister. Kral mendili alınca yaralarına sürer ve cüzzam hastalığından kurtulur, iyileşir. İyileşen kral hastaların iyileşmesi için örtüyü/mendili bir yapının/sarayın girişinde yaptırdığı bir bölmeye koydurtur.

Sonraları şehre yapılan saldırılardan "kutsal mendili/örtüyü" korumak için sur kapısı yanındaki bir duvara saklamışlar. 525 yılında meydana gelen sel sırasında ortaya çıkana kadar da örtü unutulmuş. Kutsal örtünün meydana çıkması mucize olarak görülmüş. Fetihler sırasında Müslümanların eline geçen kutsal örtü, Bizanslılarla yapılan bir savaş sonrasında esir değiş-tokuşunun ön koşulu olarak öne sürülmüş ve mendil alınarak İstanbul'a götürülmüş. İstanbul'un 1204 yılında Haçlılar tarafından yağmalanması sonrasında ise kutsal örtü/mendil Ayasofya'dan alınmış ve Vatikan'a götürülmüş. Kutsal örtü hala burada sergilenmektedir. Sergilenen bu kutsal örtüyü 31 Aralık 1999'da Vatikan'da görmüştüm ama bizim topraklarımızda başlayan hikayesini bilmiyordum. GAP gezimde hikayeyi öğrenmiş oldum ve güzel ülkemin topraklarının tümüne bir kez daha hayran kaldım. İyi ki bu topraklarda doğup büyümüşüm ve iyi ki bu benzersiz ülke benim anavatanım...

Kutsal mendil, Vatikan. (wikipedia.org)

Notlar:

- Vatikan'daki örtünün gerçekliği tartışmalıymış. Hz. İsa'nın suretinin kopyası olduğu düşünülüyormuş. Hannan iyi bir ressammış ve kutsal örtünün kopyasını yapıp asillere dağıttığı ihtimali de varmış.

- Kral Abgar'a Hz. İsa tarafından gönderilen gerçek kutsal örtünün Urfa'daki Ulu Cami'nin kuyusuna atıldığı ve bu kuyuda olduğu söylenmektedir. Bu kuyu özenle korunmakta ve suyu hala kullanılmaktadır.

- Bu hikayede anlatılan "Kutsal Mendildeki Yüz", Aytunç Altındal'ın "Yoksul Tanrı" kitabına konu olmuştur.

- Urfa'da yakılan ve söylenen türkülerde geçen mendil, işte bu hikayeye gönderme yapıyormuş. Yani türkülerdeki mendil, sıradan bir mendil değilmiş; sembolik anlamı varmış.