ÖZGÜRLÜK SAVAŞÇISI BİR KADIN; HARRİET TUBMAN KİMDİR?

ABD'nin 19. yüzyılda yaşadığı iç savaş hakkında birçok film izledim, kitap okudum. Okuduklarımdan, ABD'deki özgürlük savaşçısı kadın olarak Rosa Parks'ı tanımıştım. Birçok tarihçiye göre Amerika'daki sivil halklar hareketinin fitilini o ateşlemişti. Tarihler 1 Aralık 1955'i gösteriyordu. İşte o gün, Montgomory Alabama'da siyahi bir kadın bindiği otobüste yerini beyaz bir yolcuya vermeyi reddederek, tarihin akışına dokunmuştu. Şehir düzenini bozmak iddiasıyla tutuklanan Rosa'nın bu başkaldırısı, ABD'deki ayrımcılığı ortadan kaldırmaya yönelik olayların düğmesine basmıştı. Rosa Parks'ı artık tüm dünya tanıyordu.

Rosa'dan yaklaşık yüz yıl önce yaşayan ve tüm yaşamını köleliğin kaldırılması ve siyahların özgürlüğe kavuşması için mücadele ile geçiren ve Amerikan İç Savaşı'nda, gerçek anlamda savaşan bir kadın var ki, eğer biyografik filmini izlemeseydim, adını hiç bilmeyecektim. Bu cesur, özgürlük savaşçısının adı; Harriet Tubman'dı. Adına, 2019 yılında biyografik bir film çekildi. Filmin adı;  "Harriet: Özgürlük Ateşi."

Hatırlarsanız 4-5 yıl önce, dünya ve ülkemiz basınında şöyle bir haber vardı: ABD Başkanı Barak Obama, 20 Dolarlık banknotun arka yüzüne Harriet Tubman'ın resminin konulmasını teklif etti. Obama'nın bu teklifi tartışmalara neden oldu.  Ardından başkanlık görevine gelen ABD Başkanı Donald Trump, teklife karşı çıkarak, teklifin askıya alınmasını sağladı. Trump'tan başkanlık görevini devralan Biden yönetimi ise 20 Dolar üstünde yapılacak değişiklik için tekrar harekete geçti.

Harriet Tobman'ın portresi, halen tedavülde bulunan 20 Dolarlık banknotun üstünde yer alan ve köle sahipliği yapmış olan eski başkanlardan Andrew Jackson'ın fotoğrafının yerini alacağı iddia edilmişti. Eski Başkan Andrew Jackson (1828'den 1837'ye kadar başkanlık yaptı), 1830 yılında çıkan "Kızılderili Tehciri Yasası"nı imzalamış, "gözyaşı yolu" adı verilen göç yollarının ortaya çıkmasına yol açmıştı. 20 Dolar'lık banknotun arka yüzündeki portre değişimi teklifinin bu nedenle çok manidar olduğunu düşünüyorum. Çünkü haberi okuduğumda kafama takılan, neden diğer banknotlar değil de, 20 Dolar sorusunun da cevabını almış oldum.

Şimdi bu cesur kadının hayatına kısaca göz atalım.

Harriet Tubman, asıl adıyla Araminta "Minty" Ross, Mart 1822'de Maryland'da köle bir ailenin, köle çocuğu olarak doğdu. Herkes onu Minty diye çağırıyordu. Minty, köle sahibi ailenin yanında doğmuş, büyümüş ve özgür bir siyahi ile evlenmişti. Kendisi de özgür olmak istiyordu. Çünkü doğuracağı bebeklerin köle olarak değil, özgür olarak doğması hayattaki tek arzusuydu.

Efendisi, Minty'nin babası 45 yaşına geldiğinde özgürlüğünü vermiş, annesinin de o yaşa geldiğinde özgürlüğünü vereceğine söz vermişti. Ancak anne Harriet, 55 yaşına geldiği halde efendisi ona özgürlüğünü vermemişti. Yani sözünü tutmamıştı.  Annesi ve kardeşleri hala köleydiler. Kocası aracılığı ile Maryland'da bir avukata danışan Minty, özgürlüklerinin verilmesinin kanuni hakkı olduğunu öğrenir. Avukattan gelen mektubu efendisi ve ailesine gösterir ve  özgürlüğünü talep eder. Talebi reddedilen Minty, efendisinin ölmesi için beddua eder ve bir hafta sonra efendisi ölür. Bedduasını duymuş olan efendisinin oğlu, Minty'i satışa çıkarır. 

Satılarak ailesinden koparılacağını anlayan Minty, özgür kocasını ve ailesini Maryland'da bırakarak çiftlikten kaçar. Sloganı, "ya özgürlük, ya ölüm"dür. Küçükken annesinin kendisine öğrettiği ve severek dinlediği İncil'deki mesellerin kendisine yol göstereceğine tüm kalbiyle inanır. Minty'nin hedefi, kendisi gibi köle olanların özgürce yaşadığı Philadelphia'ya ulaşmaktır. Bunun için sürekli kuzeye giderek, gece-gündüz tek başına 160 kilometrelik mesafeyi yürür. Oraya vardığında kölelerin özgürlüğü için çalışan ve güneydeki köleleri kuzeye kaçıran, kölelik karşıtları adlı bir gruba katılır. Grup liderinin kendisine sorduğu; "bu uzun yolu tek başına nasıl yürüdüğü ve nasıl hayatta kaldığı sorusuna, Minty; "Tanrıyla konuşuyorum ve O bana yol gösterdi" cevabını verir.

Minty'nin ilk işi gerçek adını değiştirerek, özgür olduğunda kullanacağı adı almak olur.. Bundan sonra adı Harriet Tubman'dır. Harriet, bir yıl sonra ailesini kurtarmak üzere, kendisi için çok tehlikeli olmasına rağmen Maryland'a geri döner. Ailesini kölelikten kurtaran Tubman, "Yeraltı Demiryolu" (Underground Raillroad) adını verdiği gizli yollar ve bu yol üstünde güvenli evleri tesis ederek kölelik karşıtı ağı kurar ve 13 kez Maryland'a yolculuk yapar.

Harriet Tubman, Yeraltı Demir Yolu'ndaki en ünlü şefti ve 70'ten fazla köleyi özgür kıldı. Amerikan İç Savaşı'nda  Birleşik Devletler Ordusu için casusluk yaptı. 

Combahee Nehri Baskını'nda 150 siyahi askeri yönetti ve 750'den fazla köleyi serbest bıraktı. 

Kölelik karşıtı liderlerden John Brown'a da yardım etmiş ve Harpers Ferry'ye yapacağı baskın için adam toplamasını sağlamıştır.

Harriet, Birleşik Devletler tarihinde hala silahlı bir sefere liderlik eden birkaç kadından biri olarak anılmaktadır. 

Daha sonra yeniden evlendi ve hayatını özgür bırakılmış kölelere, yaşlılara ve kadınların oy hakkı kazanmasına yardım etmeye adadı. Süfrajet Hareketi'nin önde gelen isimlerindendir.

10 Mart 1913'te sevdikleri ile etrafı sarılı bir şekilde vefat etti. Vefat ettiğinde yaklaşık 91 yaşındaydı. Son sözleri şuydu: "Senin için bir yer hazırlamaya gidiyorum."

Harriet Tubman öldükten sonra Amerikan toplumu için cesaret ve özgürlüğün sembol isimlerinden biri olmuştur.

İşte bu nedenle 20 Nisan 2016'da ABD Hazine Bakanlığı, 20 Dolarlık banknotlara Başkan Andrew Jackson'ınki yerine Harriet Tubman'ın portresinin konacağını açıklamıştır. 

Görseller alıntıdır.