VAKVAK AĞACINI DUYDUNUZ MU HİÇ?
Tarih kitaplarında pek yazılmaz, yazılsa da kısa bir özet geçilir. Ama Osmanlı İmparatorluğu'nun "Duraklama Döneminde" kadınlar saltanatı diye bir zaman dilimi vardır, ki gelin-kaynana çekişmesine bile sahne olmuştur. Ve bu çekişmeler devlet yönetiminİ fena halde etkilemiştir..
Kadınlar saltanatı (Safiye Sultan, Kösem Sultan ve Hatice Turhan Sultan) dönemini anlatan çok sayıda kitap okudum. Ama üçünü birden yazan Yılmaz Öztuna'nın "OSMANLI HAREMİNDE Üç Haseki Sultan" kitabı, üç Haseki Sultan döneminde meydana gelen önemli tarihi olayları anlatması bakımından, benim "üçü bir arada" dediğim okunması gereken güzel bir kitaptır.
Vakvak ağacının hikayesini ve de Vak'a-i Vakvakıyye olayını, okuduğum bu kitaptan aktaracağım. Vakvak ağacıyla ilgili ayrıntılı bir araştırma yapmıştım ama İnternette doğru olmadığını düşündüğüm bilgilerle de karşılaştım. Bazı büyük siteler bile vakvak ağacının gerçek olduğunu yazmışlardı çünkü.
Hint Mitolojisi'nde yer alan vakvak ağacı efsanelere konu olmuş bir ağaç olup gerçekte böyle bir ağacın olmadığı bilinmektedir.. Osmanlı'da minyatürlere konu olan vakvak ağacını gören olmamış, ancak ağacın varlığı kabul edilmiştir. Vak'a-i Vakvakıyye yada Çınar Olayı diye tarihi kayıtlara geçen olay 7 yaşında tahta çıkan IV. Mehmet'in saltanatı döneminde 4-9 Mart 1656 yılında İstanbul'da meydana gelen askeri bir ayaklanmadır. Ayaklanmanın nedeni; uzun süredir devam eden Girit kuşatması (Girit seferi 25 yıl sürmüştür ve nihayet 1669'da adanın tümü fethedilmiştir) neticesinde ekonomik durumun kötüleşmesi ve bunun sonucunda Kapıkulu Ocakları'na ayarı düşürülmüş akçe ile ödeme yapılmasıydı. 14 yaşına gelen Padişah IV. Mehmet, ayak divanına davet edildi ve isyancıların istediği 30 kelleyi verdi. Asiler bu 30 kelleyi Sultanahmet Meydanı'nda bulunan ulu bir çınar ağacına astılar. Kellesini kaybedenler arasında bir de kadın vardı: Meleki Kalfa. Bundan dolayı bu isyana Çınar Olayı ya da Vak'a-i Vakvakıyye dendi. İslam mitolojisinde "vakvak", insan başından yaprakları olan ve rüzgar estikçe "vak vak" diye ses çıkaran bir ağaçtır.
"İstanbullular, dalları insan kafasıyla dolu bu çınar ağacına Vakvak Ağacı (Şecere-i Vakvak) derler. Osmanlı tarihçileri olayı "bir memlekette bir acayip ağaç varmış, meyveleri insan şekli ve suretinde imiş, vak vak diye ses verirmiş, bundan dolayı o çınar ağacına "Vakvak Ağacı" adı verildi ifadeleri ile kaydederler. Din bilginleri ise bu çınarı telmih sanatı ile "cehennemin meyveleri insan başı olan ünlü vakvak ağacına benzetirler." (arkeolojikhaber.com)
Sonuçta, gelin-kaynana çekişmesinde kayınvalidesi Kösem Sultan'ı boğdurtan gelini Hatice Turhan Sultan zaferle çıkmış ama neticede iktidar, iç oğlanlarının ve onlarla işbirliği yapan ağaların eline geçmiştir. Girit seferi ve Venediklilerle savaş ise devam etmektedir. Hatice Turhan Sultan'ın ölümüyle Osmanlı'da kadınlar saltanatı da son bulmuştur.
(arkeolojikhaber.com)
